Rewitalizacja parku

Pierwszy krok
 

W ramach zaliczenia semestralnych praktyk, 18 studentów z Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, pod okiem dr Elżbiety Szopińskiej oraz dr inż. arch. Justyny Zygmunt-Rubaszek i mgr inż. Agnieszki Faron, opracowało projekt rewitalizacji parku.
- Główne wytyczne projektu przysłał nam burmistrz Oławy Franciszek Październik - mówi studentka Paula Skałubińska. - Mieliśmy np. uwzględnić ścieżkę zdrowia, plac zabaw, zejście na lodowisko, pod które miał być zaadaptowany największy staw. Wśród zaleceń było także upamiętnienie istniejącego niegdyś cmentarza oraz zachowanie naturalnego charakteru parku.
Studenci działali w dziewięciu zespołach projektowych. Każdy pracował ponad dwa miesiące nad własną koncepcją. Powstał jeden projekt wiodący oraz kilka jego wariantów. Autorkami projektu głównego są Paula Skałubińska, Aleksandra Urbanek i Małgorzata Zborowska.
Zanim studenci przystąpili do planowania, musieli dokonać analizy szaty roślinnej, warunków naturalnych i kompozycji funkcjonalno-przestrzennej. Poznali również historię parku oraz legendy związane z tym miejscem. Wyniki swojej pracy zaprezentowali 30 kwietnia, w auli imienia Jana Pawła II na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu.
 

Trochę faktów
 

Park miejski w Oławie zajmuje obecnie 23,6 ha. Powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku. Na tym terenie lub w bliskim sąsiedztwie znajdowały się różne obiekty: strzelnica, siedziba bractwa kurkowego, tor do gry w kręgle, kort tenisowy a także cmentarz. Obecnie w okolicy jest tzw. Miasteczko, są też ogrody działkowe, linia kolejowa i dworzec. Nizinny teren parku jest podmokły, z wysokim poziomem wód gruntowych, z lekkimi wzniesieniami w postaci niewielkich pagórków. Jest kilka polan oraz stawów. Gleby są żyzne, ponieważ rzeka Oława, płynąca niegdyś starym korytem, nanosiła rozdrobniony materiał skalny. Obecnie przepływa ona przez uregulowane koryto, dzieląc park na dwie części. Dawniej nieuregulowana rzeka wylewała, czego świadectwem jest charakterystyczne obniżenie sąsiedniego terenu.
Skład gatunkowy drzewostanu parkowego świadczy o istnieniu kiedyś lasu łęgowego. Obecne jest 29 gatunków drzew wysokich, w tym większość to samosiewy. Dominują olsze czarne, lipy drobnolistne oraz jesiony wyniosłe, które łącznie stanowią 70% wszystkich drzew. Ponadto występuje kilka gatunków nietypowych, np. tulipanowiec amerykański także jesion amerykański. W niektórych miejscach, np. przy polanie lub części przyległej do ulicy Kilińskiego, drzewa posadzono tak, aby odgradzały park i tłumiły hałas z zewnątrz.
 

Koncepcje...
 

Studenci podzielili oławski park na cztery strefy: wejściową, wolnej przestrzeni (obie rekreacyjne), zalewową (spacerową) oraz byłego cmentarza (historyczną). Dla każdej stworzyli różne koncepcje.
Wiodący projekt zakłada poprowadzenie ścieżki edukacyjnej, uwzględniającej najciekawsze gatunki drzew, z ustawionymi obok tablicami informacyjnymi. Planuje się odgrodzenie ogródków działkowych poprzez posadzenie zieleni na obrzeżach parku. Oprócz tego ścieżki mają być wyżwirowane a główna trasa spacerowa, biegnąca od dworca PKP do ulicy Kilińskiego, oświetlona.
Przewiduje się wyrównanie terenu w strefach rekreacyjnych i stworzenie miejsc do biwakowania oraz rozpalania ognisk. Stawy będą oczyszczone, a na największym wybuduje się zejście, które podczas zimy umożliwi dostanie się na lód. Jedna z koncepcji zakłada wybudowanie drewnianego pomostu. Natomiast na mniejszych mają być wstawione budki lęgowe dla ptaków. 
Innym ciekawym pomysłem jest “ślimak”, który ma wprowadzić elementy współczesnej myśli architektonicznej. Studenci zaprojektowali również zabawki, domki, place zabaw dla dzieci, ściankę wspinaczkową, labirynt z krzewów oraz zegar słoneczny.
W strefie spacerowej przewidziano drewniane podesty w naturalnych zagłębieniach terenu. Dwa będą zlokalizowane w części centralnej i połączone ścieżką z desek oraz kładkami dla pieszych, na ciekach melioracyjnych. Na mniejszym podeście znajdą się informacje o historii parku, z legendą o czarcim stole. Obok ma stanąć jego rzeźbiarska forma. Oprócz tego w strefie spacerowej ma stanąć jedna z trzech bram, stylizowanych na łuki triumfalne w nowoczesnych formach. Do wykonania będą wykorzystywane różne materiały, np. granatowo-zielone szkło, metal z elementami rdzy oraz jasny i ciemny kamień.
Pozostałe 2 bramy umieści się w części historycznej, w celu wyodrębnienia przestrzeni dawnego cmentarza i podkreślenia geometrycznych układów zieleni. W tym rejonie zaplanowano stworzenie “pomnika pamięci” z 36 granitowych bloczków, o wymiarach 30x30x100 cm i ułożonych w prostokącie. Przeniesienie dawnej płyty nagrobnej rodziny generała porucznika Westphala von Bergnera ma  ożywić pamięć o historii tego miejsca. Inną koncepcją są geometryczne aleje, prowadzące do placu, na którym miałby się znajdować pomnik stworzony z elementów pozostałych po cmentarzu. Ten sam projekt zakłada również odrestaurowanie bramy cmentarnej.
 

Studenci biorący udział w projekcie
 

Paula Skałubińska, Aleksandra Urbanek, Małgorzata Zborowska, Paweł Rudnik, Piotr Tamkun, Malwina Kołodziej, Aleksandra Korzycka, Mariola Kwiecień, Martyna Ważna, Agnieszka Kramek, Małgorzata Lukjan, Agnieszka Aksamit, Joanna Jarowicz, Justyna Chrzanowska, Anna Wysocka, Mariusz Miśtak, Krzysztof Szymczak i Adam Zientek
 

Zdaniem profesora:

- Myślę, że koncepcja, jaką przygotowali studenci trzeciego roku, może pobudzić do myślenia. Pewne rozwiązania są bardzo ciekawe, inne dyskusyjne. Nikt, kto dzieli pieniądze, czy to krajowe, czy unijne, nie robi tego, jeżeli nie ma koncepcji. Bardzo dobrym pomysłem jest tak zwane miejsce wspólnej pamięci. Można by było zdobyć pieniądze na zagospodarowanie dzięki pomocy miast partnerskich. Albo gdyby dotrzeć do ziomkostwa, czy też ambasady niemieckiej, to myślę, że można by było znaleźć pieniądze ze środków europejskich lub jakiejś fundacji.
Opracowanie dotyczące obiektu “Piaski” było wykorzystywane przez władze w ubieganiu się o pieniądze. Tak samo i opracowanie dotyczące parku może być przydatne. Jeżeli będzie potrzebne bardziej szczegółowe, związane z koncepcją projektową, to jesteśmy również, jako uczelnia, przygotowani do podjęcia takiego tematu. Wiem, że jakieś pieniądze zostaną wydane na czyszczenie stawów.  Kiedy dojdzie do realizacji tego i innych projektów, nie wiem. Istnieje pewna hierarchia spraw. Oczywiste jest to, że burmistrz nie wyda pieniędzy na rewitalizację parku, mając do wyboru np. naprawę dachu w szkole podstawowej. Jednak jestem dobrej myśli. Pierwszy krok jest już zrobiony. Gdyby była zrealizowana przynajmniej część z propozycji przedstawionych przez studentów, park mógłby dłużej i lepiej służyć mieszkańcom…

Prof. dr hab. inż. Andrzej Drabiński
 

Wszystkie projekty są propozycjami. Obecnie nie wiadomo, kiedy i czy w ogóle doczekają się realizacji. Będą prezentowane oławskim władzom prawdopodobnie na czerwcowej sesji Rady Miejskiej. Dopiero po tym zostaną podjęte szczegółowe decyzje. Najszybszym możliwym terminem rozpoczęcia prac związanych z rewitalizacją parku jest przyszły rok…
 

Piotr Turek
* Wszystkie informacje, dotyczące parku oraz projektów, pochodzą z prezentacji. Projekt logo wykonała Paula Skałubińska, grafikę plansz - Aleksandra Urbanek