To nieprawda, że cukier krzepi

Czy można uchronić najmłodszych przed epidemią cukrzycy w przyszłości?

  Już w 2006 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uznało cukrzycę za jedną z 10 najważniejszych chorób przewlekłych na świecie, która stanowi problem nie tylko wśród dorosłych, ale również wśród najmłodszych. Statystyki są niepokojące - już 75% polskich dzieci po 1. roku życia spożywa nadmierną ilość cukru^, a blisko 3 miliony Polaków choruje na cukrzycę. Czy istnieje sposób, aby zapobiec tej epidemii i ochronić najmłodszych już we wczesnym okresie ich życia? Cukrzyca to choroba niezakaźna, która dotyczy już niemal 382 miliony osób na świecie, a dziesiątki milionów cierpi z powodu jej niebezpiecznych powikłań^.. Statystyki pokazują, że jeśli problem ten nie zostanie wkrótce rozwiązany, do 2035 roku liczba chorych może się nawet podwoić! Szczególny wzrost występowania cukrzycy dotyczy krajów rozwijających się, gdzie obserwuje się tendencję do niezdrowego stylu życia oraz jego efektów w postaci chorób serca, otyłości czy nadciśnienia. Do głównych czynników sprzyjających powstawaniu choroby można zaliczyć niewłaściwy sposób odżywiania oraz niską aktywność fizyczną. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że kluczową rolę w profilaktyce cukrzycy odgrywają właśnie pierwsze lata życia (a nawet okres płodowy) i sposób żywienia w tym czasie. Istnieją doniesienia, które potwierdzają większe ryzyko rozwoju nietolerancji glukozy, nadwagi, a nawet zespołu metabolicznego, a w konsekwencji cukrzycy typu 2 w dzieciństwie u dzieci, których matki miały stwierdzoną cukrzycę, w tym cukrzycę ciężarnych. W przypadku kobiet ze zdiagnozowaną chorobą przed ciążą lub w jej trakcie, mamy powinny zwracać szczególną uwagę na sposób żywienia swojego dziecka. Kształtowanie prawidłowych nawyków Okres 1000 pierwszych dni życia, liczony już od poczęcia, to czas, w którym organizm dziecka rozwija się najintensywniej. Wówczas zachodzi proces programowania metabolicznego oraz kształtują się nawyki żywieniowe, które zadecydują o sposobie żywienia dziecka w przyszłości. Warto wiedzieć, że budowanie preferencji smakowych u malucha rozpoczyna się już w okresie ciąży, trwa podczas wyłącznego karmienia piersią oraz jest kontynuowane w trakcie rozszerzania diety. Wybory żywieniowe dotyczące diety niemowlęcia będą miały więc bezpośredni wpływ na jego kondycję zdrowotną, a także upodobania kulinarne w przyszłości. To ważne! Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie mlekiem mamy przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka. Karmienie piersią to najlepszy i najbezpieczniejszy sposób zaspokajania potrzeb żywieniowych niemowlęcia, który dostarcza niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach i proporcjach. Warto wiedzieć, że pokarm kobiecy chroni dziecko przed licznymi chorobami w okresie niemowlęcym oraz programuje kondycję zdrowotną na kolejne lata życia, m.in. poprzez zmniejszanie ryzyka zachorowania na cukrzycę czy rozwój nadciśnienia tętniczego. Profilaktyka od najmłodszych lat Ważnym czynnikiem zapobiegającym rozwojowi cukrzycy jest kolejność wprowadzania nowych produktów do diety dziecka. Właśnie z tego powodu rozszerzanie jadłospisu niemowlęcia należy rozpocząć od warzyw. Akceptacja ich wytrawnego smaku zwykle zajmuje nieco dłużej niż przyzwyczajenie do słodkich owoców. Obecność jarzyn w codziennym jadłospisie dziecka rozwija chęć sięgania po nie w dorosłym życiu. Tymczasem niedobór warzyw dotyczy diety niemal 88% polskich dzieci w wieku do lat 3! Istotne jest, aby owoce pojawiły się w jadłospisie niemowlęcia dopiero po około 2 tygodniach od momentu zaakceptowania smaku pierwszych warzyw. Jako kolejne wprowadza się produkty zbożowe, jaja, ryby, mięso i przetwory mleczne - tak, aby dieta rocznego dziecka obejmowała wszystkie podstawowe grupy spożywcze. Jak unikać nadmiaru cukru w diecie dziecka? W codziennej diecie najmłodszych nie powinno być miejsca na produkty dosładzane i wysoko przetworzone, takie jak ciastka, cukierki, słodkie napoje, chrupki, fast-food, czipsy czy paluszki. Niezwykle istotne jest, aby w diecie dominowały węglowodany złożone, pochodzące z produktów zbożowych. Zamiast słodyczy dobrym pomysłem na smaczny deser będą świeże lub suszone owoce, jednak ze względu na obecność w nich naturalnie występujących cukrów należy podawać je w ograniczonych ilościach. Bezsprzecznie najlepszym sposobem na zaspokajanie pragnienia małego dziecka jest niegazowana woda, którą dla urozmaicenia można podać np. z dodatkiem cytryny. Cukier a przyszłość dziecka Ograniczanie cukru w diecie najmłodszych jest ważne, ponieważ jego nadmiar niesie za sobą prawdopodobieństwo wykształcenia preferencji do smaku słodkiego, co może zwiększyć ryzyko rozwoju cukrzycy i innych chorób jej towarzyszących w wieku dorosłym. Ponadto zbyt duża ilość cukru wpływa na zaburzenia łaknienia, problemy ze strony układu pokarmowego (np. zaparcia lub kolki), prowadzi do próchnicy, a także może wywoływać problemy z koncentracją czy snem. Pomoc w układaniu jadłospisu Właściwy sposób żywienia dla niejednego rodzica może stanowić nie lada wyzwanie. Z myślą o nich powstał kalendarz żywienia dziecka w 1000 pierwszych dni (0-36 miesiąc życia). To przedstawiona w graficzny sposób uporządkowana wiedza oparta na najnowszych zaleceniach ekspertów ds. żywienia najmłodszych i kompleksowy zbiór informacji na temat układania diety maluchów od momentu narodzin do 3. roku życia. * Raport z badania "Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia - badanie ogólnopolskie 2016 rok", Instytut Matki i Dziecka, 2017. Badanie zostało zainicjowane przez Fundację NUTRICIA.