Sortowanie odpadów to oszczędności dla każdego

- Od 1 stycznia 2020 roku obowiązują nowe zasady segregacji odpadów. Z jakiego powodu?

- Obowiązujące zasady segregacji wynikają przede wszystkim z wymagań ustanowionych w centralnych aktach prawnych (głównie z ustawy o odpadach, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, czy rozporządzenia ministra środowiska w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów) oraz mają swoje odzwierciedlenie w regulaminach utrzymania czystości i porządku w gminach. Jako główne powody tychże zasad wymienia się konieczność zwiększenia poziomów odzysku i recyklingu, poprawę jakości odbieranych odpadów, a co za tym idzie - ograniczenie ilości odpadów trafiających do składowania.

- Do tej pory mieszkańcy mieli wybór - płacić mniej i segregować lub płacić więcej i nie segregować. Czy zmiany przepisów oznaczają brak takiej możliwości?

-  Zgodnie z wspomnianą ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, mieszkańcy są zobowiązani do selektywnego zbierania odpadów. Podwyższona opłata za odbiór niewłaściwie posegregowanych odpadów, stanowi obecnie swego rodzaju karę za niewypełnienie obowiązku segregacji.

- Jaki jest cel tych zmian?

- Polska, jak i inne kraje Unii Europejskiej, jest zobowiązana do zwiększenia ilości odpadów komunalnych przygotowywanych do odzysku i poddawanych recyklingowi. Przykładowo w roku 2018 r. było to 30%, w 2019 - 40%, a w latach 2020-2025 już 50%. Należy przy tym zaznaczyć, że w latach poprzednich poziomy odzysku były określane wobec czterech frakcji (papier, tworzywa, metale i szkło). Od obecnego roku nie jest jeszcze znana metodyka obliczeń, ale zakłada się, że poziomy odzysku będą określane wobec całej ilości odpadów komunalnych. Warto także wziąć pod uwagę, że za każdą brakującą ilość odpadów do spełnienia poziomów odzysku gminom grożą kary pieniężne (w roku 2020 – 270 zł za tonę). Zatem można założyć, że głównym celem zmian jest zachęcenie mieszkańców do zbiórki selektywnej, podniesienie poziomu odzysku, wpisanie się w propagowanie idei gospodarki obiegu zamkniętego, zero waste, czy zrównoważonego rozwoju, a w efekcie zmniejszenie negatywnego wpływu człowieka na środowisko i jego ochronę.

- Czy te nowe zasady zaczęły obowiązywać we wszystkich gminach od początku roku?

- Ostania nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła okres przejściowy dla gmin na dostosowanie swoich regulaminów utrzymania czystości i porządku, zatem możliwe jest, że w niektórych gminach w Polsce obowiązuje jeszcze "stare" reguły.

- Co konkretnie się zmienia?

- Wprowadzono obowiązek zbierania minimum pięciu frakcji selektywnych odpadów (papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne oraz bioodpady). Odpady z papieru, w tym tektury, odpady opakowaniowe z papieru i odpady opakowaniowe z tektury, zbiera się w pojemnikach koloru niebieskiego z napisem "Papier". Odpady opakowaniowe ze szkła, zbiera się w pojemnikach koloru zielonego oznaczonych napisem "Szkło" - w przypadku podziału na szkło bezbarwne i kolorowe, szkło bezbarwne zbiera się w pojemnikach koloru białego oznaczonych napisem "Szkło bezbarwne", a szkło kolorowe w pojemnikach koloru zielonego oznaczonych napisem "Szkło kolorowe". Odpady metali, w tym odpady opakowaniowe z metali, odpady z tworzyw sztucznych, w tym odpady opakowaniowe  z tworzyw sztucznych, oraz odpady opakowaniowe wielomateriałowe, zbiera się w pojemnikach koloru żółtego oznaczonych napisem "Metale i tworzywa sztuczne". Z kolei bioodpady zbiera się w pojemnikach koloru brązowego oznaczonych napisem "Bio". Doliczając do tego pojemnik czarny na odpady resztkowe, mamy obowiązek używania minimum 5 pojemników na 6 frakcji odpadów.

- A co z tymi, którzy nie dostosują się do nowych przepisów? Czy przepisy przewidują dla nich kary? Jakie?

- Jak wspomniano powyżej, niedostawanie się do obowiązku selektywnej zbiórki odpadów jest obwarowane kosztowo - podniesieniem opłaty za odbiór odpadów o od dwu- do cztero- krotności stawki, którą płacą mieszkańcy zbierający odpady selektywnie. Powyższe widełki narzuca ustawa o utrzymaniu czystości, zaś dokładną wysokość podwyższenia opłaty ustala regulamin gminny.

- Dlaczego poprawna segregacja odpadów jest tak ważna?

- Poprawna segregacja pozwala przede wszystkim zadbać lepiej o środowisko, zmniejszyć uciążliwość obecności człowieka i naszego wpływu na nie. Nie bez znaczenia pozostaje lepsza jakość odpadów i zwiększenie możliwości przekazania ich do odzysku i powtórnego wykorzystania w produkcji (recykling). Należy pamiętać także o aspekcie finansowym.  Pomimo, że w krótkim okresie koszty odbioru większej liczby frakcji mogą wydawać się większe, to perspektywicznie mogą uchronić przed ewentualnymi karami za nieosiągnięcie poziomów odzysku, za które przyszłoby zapewne zapłacić nam wszystkim.

- Jakie profity z właściwej segregacji ma Zakład Gospodarowania Odpadami, a jakie zwykły obywatel?

- Właściwa segregacja pozwala Zakładowi Gospodarowania Odpadami przetworzyć odpady mniejszym nakładem kosztów (ograniczyć sortowanie na całej linii, zmniejszyć opłatę za korzystanie ze środowiska, czy zmniejszyć koszty napraw i konserwacji urządzeń), a także zwiększyć przychody ze sprzedaży większej ilości i lepszej jakości surowców wtórnych. W przypadku ZGO Gać i bioodpadów, ich czystość wpływa na możliwości wytwarzania zielonej energii w posiadanej biogazowni (odzysk energetyczny) oraz wyprodukowania wysokiej jakości kompostu (odzysk materiałowy). Korzyści dla wszystkich można również rozpatrywać w aspektach środowiskowych i jakości życia. Dodatkowo mieszkańcy segregujący odpady ponoszą mniejsze koszty za ich zagospodarowanie, a w dłuższej perspektywie właściwa segregacja powinna pozwolić uniknąć kar za niespełnienie wymogów dotyczących poziomów odzysku i ograniczyć wzrosty kosztów ponoszonych za odbiór odpadów.

- Czy wraz ze zmianą zasad segregacji można się spodziewać wzrostu cen za śmieci oddawane do ZGO?

- Na wzrost cen wpływa wiele czynników. Obecnie do najbardziej wpływowych można zaliczyć te zewnętrze, związane z przekazywaniem lub składowaniem odpadów przetworzonych przez ZGO. Należy tutaj wymienić m.in. wzrost opłaty za korzystanie ze środowiska (opłata marszałkowska), wzrost kosztów zagospodarowania brudnych tworzyw sztucznych w postaci paliwa do cementowni, czy spadek cen za surowce wtórne. Dzięki posiadaniu biogazowni ZGO udało się ograniczyć wpływ wzrostu cen energii elektrycznej na ceny, jednakże doszły koszty związane chociażby ze wzrostem płacy minimalnej.

Wioletta Kamińska