Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
wtorek, 29 lipca 2025 03:39
Reklama BMM
Reklama https://www.mario-web.pl/?fbclid=IwY2xjawKmdmpleHRuA2FlbQIxMABicmlkETFoU1Vyd1F2VmVBTEJTZXZIAR4R7OQoIiStikie9PkVq_jed6ugpLqCXRABOmzOXsgh5-xjWxRaek2puL_0KA_aem_vRRkult5-xnxh4novgQbiw

Oławscy Żydzi (1)

Historia Oławy liczy ponad 800 lat. Zamieszkiwali tu różni ludzie, którzy poprzez swoje życie, pracę i religię kształtowali charakter miasta. Jedną z takich zbiorowości byli wyznawcy judaizmu. Warto przybliżyć historię oławskich Żydów, których religia i kultura może wydawać się odległa dla obecnych mieszkańców
Podziel się
Oceń

Na początku XIX wieku wydano królewskie rozporządzenie, nakazujące Żydom, mieszkającym dalej niż milę od cmentarza, założenie własnego pola grzebalnego, pod groźbą wydalenia z aktualnego miejsca pobytu. Od 1818 roku oławianie wyznania mojżeszowego mieli swój cmentarz. Teren zakupił dwa lata wcześniej najzamożniejszy wówczas z gminy - Samuel Löbel Steimann. Wcześniej w okolicy tego miejsca znajdowały się "trupie doły". W średniowieczu chowano tam przestępców, biedaków oraz ofiary epidemii.

Żydowski kirkut przetrwał do dziś. Znajduje się przy ulicy Cichej, niedaleko dworca PKP i zajmuje 20 arów. Jest na nim kilkadziesiąt nagrobków, w większości rozwalonych, niektóre leżą poza terenem cmentarza. Obok zachował się dom pogrzebowy, przerobiony na mieszkanie. W 1977 roku wpisano kirkut do rejestru zabytków, obecnie stanowi własność Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.

Reklama

Co mówią kamienie?

Na macewach, które są na oławskim kirkucie, najczęściej widnieją napisy w językach niemieckim i jidysz. Często w dwóch wersjach, po różnych stronach kamienia. Oprócz standardowych danych - rok urodzenia i śmierci oraz wskazania na pokrewieństwo lub nazwisko rodowe - są też krótkie inskrypcje np.: "Niech dusza jego będzie włączona w wieniec życia wiecznego".

Z macew można się dowiedzieć również innych informacji o zmarłym, bez znajomości tych języków. Trzeba tylko umieć czytać znaki. Bardzo często u góry pomnika widnieją symbole powszechnie używane do scharakteryzowania życia pochowanej osoby. Na nagrobku Adolpha Ollchomskijego, zmarłego w 1859 roku widać dzban, który oznacza, że ten człowiek pochodził z rodu lewitów (potomków Lewiego). Takie osoby pomagały podczas modlitwy, czytały Torę w synagodze, sprzątały ją oraz za pomocą dzbanów lub mis obmywały ręce rabinom.
Na kirkucie są też m.in. macewy z symbolem złamanego drzewa, co oznacza przedwczesną, nagłą śmierć, oraz palmy - człowiek sprawiedliwy lub obfitość i odkupienie.
 

Tekst i fot.: Piotr Turek redakcja@gazeta.olawa.pl



Na oławskim kirkucie przetrwało wiele nagrobków, z których można się czegoś dowiedzieć o spoczywających tu ludziach. W centrum macewa z symbolem dzbana nad grobem Adolpha Ollchomskijego

Pieczęć oławskiej synagogi

W tym budynku, zajmowanym obecnie przez "Caritas", przed II wojną światową modlili się oławscy wyznawcy judaizmu


Napisz komentarz

Komentarze

ZASTRZEŻENIE PODMIOTU UPRAWNIONEGO DOTYCZĄCE EKSPLORACJI TEKSTU I DANYCH

Dokonywanie zwielokrotnień w celu eksploracji tekstu i danych, w tym systematyczne pobieranie treści, danych lub informacji ze strony internetowej tuolawa.pl i publikacji przy użyciu oprogramowania lub innego zautomatyzowanego systemu („screen scraping”/„web scraping”) lub w inny sposób, w szczególności do szkolenia systemów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji (AI), bez wyraźnej zgody wydawcy - RYZA Sp. z o.o. jest niedozwolone. 

Zastrzeżenie to nie ma zastosowania do sytuacji, w których treści, dane lub informacje są wykorzystywane w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe. Szczegółowe informacje na temat zastrzeżenia dostępne są TUTAJ

KOMENTARZE
Autor komentarza: WiarusTreść komentarza: Prawda jest taka, że nikt nigdy w tym mieście nie ucierpiał w wyniku powodzi. Były tylko drobne podtopienia na Zwierzyńcu, głównie piwnic.Data dodania komentarza: 28.07.2025, 19:31Źródło komentarza: Nie ma zagrożenia powodziowegoAutor komentarza: AvogardTreść komentarza: Na nic tak nie czekam jak na wiadomość że któryś z tych pajacy zakończy swoją przygodę owinięty gdzieś wokół drzewa. Co prawda trochę szkoda drzewa ale przynajmniej przysłuży się ogółowi.Data dodania komentarza: 28.07.2025, 19:19Źródło komentarza: Mają dość "nocnych rajdów" przy dawnym Tesco. Piszą do burmistrzaAutor komentarza: MarzenaTreść komentarza: 'Młodość ma swoje prawa' - XD bardziej odklejonej opinii nie słyszałam. Prawo do zakłócania spokoju i narażanie ludzi na niebezpieczeństwo to według ciebie troglodyto jakieś prawo, tylko dlatego że jest się młodym? No skisnę zaraz hahaha. Później takie dzieci zabijają na drogach niewinne osoby przez swoją głupotę - ale według ciebie to ich prawo i elo! Skąd się urywają takie jednostki jak Ty?Data dodania komentarza: 28.07.2025, 19:17Źródło komentarza: Mają dość "nocnych rajdów" przy dawnym Tesco. Piszą do burmistrzaAutor komentarza: Dildo StarTreść komentarza: Jestem biegły w posługiwaniu się moim szerokim pędzelem, naturalne włosie, świetna technika.Data dodania komentarza: 28.07.2025, 19:17Źródło komentarza: Obrazy z wanny wyjęte, czyli nie taka twarda sztukaAutor komentarza: PomyslowyTreść komentarza: Polecam piankę montażową stosowaną bezpośrednio w wydech tych gruzówData dodania komentarza: 28.07.2025, 19:12Źródło komentarza: Mają dość "nocnych rajdów" przy dawnym Tesco. Piszą do burmistrzaAutor komentarza: RozsmieszonyOlawianinTreść komentarza: XD - no na pewno są dużo droższe. Szczególnie te 20 -letnie ulepy E46 i inne zjedzone przed rdzę Hondy Civic z gustownym podświetleniem LED godnym dobrego teledysku disco polo XD. Aż się kawą zakrztusiłem jak to przeczytałem. Tych których na prawdę stać na drogie i piękne auta nie potrzebują stać na parkingu pod Biedronką i je gazować. Oni jeżdżą nimi spokojnie za dnia żeby ewentualnie nacieszyć oko przechodniów - i to jest pasją. Wasze stanie tymi trupami w nocy (bo za dnia widać pewnie dziury po rdzy) to jedynie beka dla innych XDData dodania komentarza: 28.07.2025, 19:11Źródło komentarza: Mają dość "nocnych rajdów" przy dawnym Tesco. Piszą do burmistrza
Reklama
NAPISZ DO NAS!

Jeśli masz interesujący temat, który możemy poruszyć lub byłeś(aś) świadkiem ważnego zdarzenia - napisz do nas. Podaj w treści swój adres e-mail lub numer telefonu. Jeżeli formularz Ci nie wystarcza - skontaktuj się z nami.

Reklama
Reklama