Ciekawostki architektoniczne
Największy średniowieczny rynek w Europie znajduje się właśnie w Krakowie. Ma kształt kwadratu o boku 200 metrów. Na nim zaś znajduje się dziwna, choć piękna, samotna wieża. Jest to pozostałość dawnego ratusza. Taki charakterystyczny budynek znajdował się w większości średniowiecznych miast w centralnych miejscach, właśnie na rynkach, obok głównych kościołów. Jednak rozwój miast, rozrost ich populacji sprawił, że kilkusetletni ratusz stał się niewydolny i niefunkcjonalny, bowiem trudno było go rozbudować ze względu na stare mury i brak dodatkowego miejsca na placu. Zburzono go więc w 1820, zostawiając jedynie wieżę. Co ciekawe, jest ona krzywa - odchylenie od pionu wynosi 55 cm. Jednym z bardziej ciekawych miejsc w okolicach starego Krakowa są Planty - pas zieleni otaczający starówkę. Dawniej znajdowały się tam mury miejskie, jednak po czasach średniowiecznych po prostu nie miały jak spełniać one swojej funkcji, miasto znacznie rozrosło się na różne strony. Na miejscu dawnych fortyfikacji, które zburzono, chciano zrobić coś nowego - postanowiono więc zagospodarować ten teren pod park miejski. Czy jednak nazwa Planty pochodzi od łacińskiego słowa planta, które oznacza roślinę? Nie. Geneza nazwy krakowskiego miejskiego parku jest inna i dotyczy działań architektonicznych, które podjęto na tym terenie. Mury i fosę rozplantowano, czyli zrównano z ziemią, wyrównując tym samym poziom gruntu. Poza oczywistymi zabytkami, jak Kościół Mariacki, Sukiennice czy Wawel, Kraków odznacza się także bardziej subtelnymi znakami średniowiecznej przeszłości miasta. Patrząc na mapę miasta, dostrzec można coś dziwnego. Poza głównym rynkiem, który wszyscy kojarzymy, niedaleko mamy podobny równomierny układ ulic i plac - Kazimierz, dawne miasto, założone w połowie XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego, dziś praktycznie centrum Krakowa. Na starych rycinach, rysunkach i planach można dostrzec, że te dwie osady oddzielała rzeka, dziś jednak nic już tam nie płynie. Była to odnoga Wisły, zwana Starą Wisłą i można ją znaleźć jeszcze na planach miasta z XIX wieku. Koryto rzeki zasypywano w drugiej połowie XIX wieku i w XX wieku, aby umożliwić poprowadzenie tamtędy ulicy. Kształt tej drogi dokładnie odpowiada biegowi dawnego cieku wodnego. Krakow - Wawel castle in sunset time in urban areas. Poland Europe. Kraków zapisał się również w architekturze gotyckiej dzięki tzw. systemowi krakowskiemu. To rozwiązanie architektoniczne problemu rozpierania ścian gotyckich gmachów, np. katedr, przez sklepienie - oprócz nacisku na ściany skierowanego w dół, sklepienie (np. w formie ostrego łuku) działa także siłą w bok na ściany. Aby nie rozparły się one pod wpływem tego naporu i nie dopuściły do zapadnięcia się sufitu w dół, stosuje się umieszczane wewnątrz, przy kolumnach i ścianach każdej nawy w kościele, filaro-przypory. Filar (kolumna) połączony z przyporą (konstrukcja w przekroju przypomina kształtem dziurkę od klucza) sprawiają, że ściany nie rozchylają się na boki. Takie rozwiązanie można obserwować m.in. w kościele św. Katarzyny. Ze względu na swoją przepiękną architekturę, Kraków, jako zespół miejski, został w 1978r. wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i był to pierwszy tego typu wpis (wraz z ekwadorskim miastem Quito).
Inne ciekawostki
Nieopodal Krakowa jest miejsce zwane Podkrakowską Prowansją, nazwane tak ze względu na pola lawendy. Znajdują się one w Ostrowie, niewielkiej miejscowości ok. 40 km od stolicy Małopolski. Kwitnąca lawenda, która pokrywa pagórkowate pola, wygląda przepięknie. Oczywiście, trzeba tam jechać w sezonie kwitnienia, czyli mniej więcej w ostatnim tygodniu czerwca i na początku lipca. Kraków znany jest także z Hejnału Mariackiego, granego co godzinę z wieży Bazyliki Mariackiej stojącej na rynku. Urwanie melodii w pewnym momencie nawiązuje do zdarzenia z 1240r., kiedy to wojownicy mongolskiej hordy zastrzelili trębacza z łuku, gdy atakowali miasto. Wiszący w Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej dzwon, powszechnie znany jako Dzwon Zygmunta, tak naprawdę nazywa się Dzwon Zygmunt (ma więc na imię Zygmunt, a nie należy do Zygmunta). Powstał w 1521r. na zlecenie króla Zygmunta Starego. Bije w najważniejsze święta, czyli ok. 30 razy w roku, a ponadto przy okazji innych istotnych wydarzeń. Ostatnio jego dźwięk usłyszano, gdy płonęła katedra Norte Dame w Paryżu. O tym, kiedy dzwoni "Zygmunt", decyduje metropolita krakowski, który zwołuje dzwonników. Funkcję tę sprawuje obecnie ok. 30 osób, zrzeszonych nawet w bractwo, a zawód ten przechodzi z ojca na syna. Najstarsi dzwonnicy wykonują swoją pracę już ponad 40 lat. Kraków to bodaj najgęściej zaludnione studentami miasto w Polsce. Uczy się tu 200 tys. osób, przy łącznej liczbie mieszkańców miasta wynoszącej ok. 700 tys. Nie jest to dziwne - w końcu Uniwersytet Jagielloński, zakładany pod nazwą Akademia Krakowska, to najstarsza szkoła wyższa w Polsce i jedna z najstarszych w Europie.
 | Artykuł opracowany przy współpracy ze sklepem internetowym jumbo-shop.pl - Twoim specjalistą od domu i ogrodu. |
Napisz komentarz
Komentarze