Zdarzało się, że nieliczni Romowie odzyskiwali wolność, np. pod warunkiem poddania się sterylizacji. Czasami zwalniano z obozu byłych żołnierzy armii niemieckiej lub inne osoby, zasłużone dla Rzeszy, a mające Cyganów wśród potomków.
W tej części kacetu panowała duża śmiertelność, spowodowana epidemiami - przede wszystkim tyfusu i biegunki głodowej. Choroby były wynikiem ogromnego zatłoczenia i związanych z tym tragicznych warunków higieniczno-sanitarnych.
Przez większość istnienia Zigeunerlager funkcję naczelnego lekarza pełnił doktor Josef Mengele. Prowadził on na Romach badania pseudomedyczne, dotyczące m.in. antropologii, przyczyn i metod leczenia choroby zwanej rakiem wodnym, która od lata 1943 atakowała w obozie wielu Cyganów, głównie młodych. Ofiarami eksperymentów padały też bliźnięta oraz osoby wyróżniające się fizycznie. Każdego więźnia, poddawanego doświadczeniom, dokładnie fotografowano, a niekiedy malowano ich portrety. Niektórzy umierali wskutek przeprowadzonych badań, innych zabijano - po to, by przebadać ich organy wewnętrzne lub uzyskać preparaty.
Obóz cygański zlikwidowano w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944. Wcześniej grupę 1408 wyselekcjonowanych Romów wywieziono do obozów w Rzeszy. Pozostałych w lagrze 2897 więźniów (mężczyzn, kobiet i dzieci) załadowano na samochody ciężarowe i wywieziono do komory gazowej w krematorium numer V, w Birkenau, gdzie wszystkich zamordowano.
Romowie z Ohlau
W żadnym opracowaniu, dotyczącym historii Oławy, nie udało się odnaleźć wartej odnotowania wzmianki o Cyganach, zamieszkujących miasto przed 1945 rokiem. To nie oznacza, że takich ludzi tutaj nie było. Może to skutek ich koczowniczego stylu życia, małego przywiązania do własnej historii lub nikłego zainteresowania historyków tym tematem.
Paradoksalnie jedyne dokumenty, które udało się znaleźć, a dotyczące tego, że w mieście przed wojną byli przedstawiciele tej grupy, znajdują się w księdze ewidencyjnej obozu cygańskiego. Znajduje się on w archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W rubryce "miejsce urodzenia" widnieje nazwa "Ohlau".
Napisz komentarz
Komentarze