Wioletta Kamińska
Z inicjatywy Andrzeja Jeżewskiego, właściciela firmy Promet-Plast w Gaju Oławskim, w sierpniu 2017 roku zawarto porozumienie, na podstawie którego powstał Klaster Energii EKO. Stosowny dokument podpisali wówczas przedstawiciele miasta Oława, gminy Oława oraz powiatu oławskiego, a także Tauron Ekoenergia ,z czasem przystąpiły do niego kolejne przedsiębiorstwa z powiatu Oławskiego .Celem klastra jest poprawa efektywności energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego naszego rejonu. Klaster zakładał również optymalizację wykorzystania dostępnych zasobów energetycznych, szczególnie odnawialnych źródeł energii oraz działania na rzecz stałego i zrównoważonego rozwoju sektora energetyki odnawialnej.
*
- Od tamtego czasu minęło osiem lat, ale żadne wspólne inwestycje dające realne wsparcie naszym samorządom, spełniające założenia klastra, nie powstały. Dlaczego? I co dalej, zwłaszcza że pana firma jest prekursorem nie tylko w Polsce, ale i na świecie w wykorzystaniu nowych rozwiązań w dziedzinie wytwarzania i wykorzystywania energii odnawialnej?
- Jeżeli chodzi o klaster energetyczny, który stworzyliśmy 8 lat temu to... tamta umowa i porozumienia były ok, ale problemem okazał się brak rozwiązań systemowych. Były niedostosowane do założeń klastrów. Dlatego też w połowie 2023 roku przepisy się zmieniły i obecnie trzeba klastry certyfikować na nowo. Weszło też w życie prawo do tworzenia spółdzielni energetycznych , co jest hitem, jeżeli chodzi o nowe rozdanie i możliwości finansowe dla gmin wiejskich i wiejsko-miejskich. Pozwala ono tworzyć spółdzielnie energetyczne i one już powstają.
- Jak działa taka spółdzielnia?
- W ramach spółdzielni łączy się różne technologie wytwarzania zielonej energii, czyli instalacje fotowoltaiczne,turbiny wiatrowe i inne urządzenia produkujące czystą energię. Wytworzona przez te połączone technologie energia musi być wykorzystywana wyłącznie na potrzeby własne członków spółdzielni.Magazynem energii dla takiej spółdzielni jest sieć energetyczna i tę energię trzeba skonsumować w danym roku. 70% tej energii musi pochodzić z OZE. Resztę można dokupić z rynku, ale wraz ze wszystkimi składowymi obrotu i dystrybucji, czyli z tym, co wpływa na wysokość rachunku za prąd. Przy energii z OZE, którą spółdzielnia sama wyprodukuje, tych opłat nie ma. W Polsce jest już ponad 100 zarejestrowanych spółdzielni i są one zobligowane do tego, by współpracować z jednostkami samorządu terytorialnego, czyli samorządy też muszą być członkami takich spółdzielni.
- Co wiec z klastrami energetycznymi, które już są?
- Wciąż są i mogą działać. Tamto porozumienie dla klastrów energetycznych było "no name", czyli każdy, kto chciał, mógł być członkiem klastra, natomiast do niczego go to nie zobowiązywało. Po zmianie przepisów jednostka samorządowa musi mieć ponad 50% udziału w klastrze energetycznym. Dopiero wtedy taki klaster będzie mógł funkcjonować. Więc tak jak wspomniałem, żeby nasz klaster mógł działać, musimy go na nowo certyfikować. Konkurs został już ogłoszony, wszystkie klastry mogły w tym uczestniczyć i my jako koordynator Klastra Energii EKO teraz na nowo piszemy strategię dla całego powiatu oławskiego.
- Czy samorządy naszego powiatu nadal są tym zainteresowane?
- Tworząc pierwsze klastry trzeba było doprecyzować przepisy. Rządzący krajem powinni byli powiedzieć, że energia kupowana w ramach klastrów nie podlega zamówieniu publicznemu. Tak się jednak nie stało. Samorząd, chociaż był członkiem klastra, musiał ogłaszać przetarg publiczny na zakup energii. Tymczasem jako członek klastra mógł mieć energię bez dodatkowych kosztów, które wpływają na jej cenę. Ówczesne przepisy nie pozwalały jednak na to, by jako członek klastra samorząd mógł kupić energię bez przetargu. W końcu jednak zauważono ten feler i teraz dopiero te przepisy zaczynają się zmieniać. Gminy czy miasta, które będą członkami klastrów lub spółdzielni energetycznych, nie będą musiały ogłaszać przetargów publicznych na zakup energii, a korzystać z tej, którą wytwarza klaster, i która - tak jak przy spółdzielniach – minimum w 70% będzie pochodziła z nieemisyjnych źródeł energii, co wpłynie korzystnie na naszą planetę i na finanse członków klastra w tym samorządów.
– Co więc teraz powinny zrobić nasze samorządy?
– Po opracowaniu nowej strategii konieczne będzie ponowne certyfikowanie oraz formalne wpisanie naszego klastra do Urzędu Regulacji Energetyki. Od 2017 roku jesteśmy co prawda wpisani do rejestru klastrów, jednak wtedy była to jedynie forma porozumienia cywilno-prawnego, która nikogo do niczego nie zobowiązywała. Dziś sytuacja jest inna – każdy członek klastra będzie musiał wnieść coś konkretnego do "firmy". Może to być rola odbiorcy energii, producenta, właściciela sieci, jednostki dystrybucyjnej lub innej funkcji związanej z infrastrukturą energetyczną. Jako koordynator klastra mamy też obowiązek przygotować szczegółowy bilans energetyczny dla poszczególnych gmin i całego powiatu. Dzięki temu precyzyjnie określimy, jakie jest faktyczne zapotrzebowanie na energię wszystkich członków klastra. Będziemy także tworzyć strategię działania, dlatego ponownie spotkamy się z przedstawicielami gmin, miast, starostwa powiatowego oraz innymi uczestnikami klastra, aby ustalić, czy nadal chcą aktywnie uczestniczyć w tym przedsięwzięciu i realizować wspólne założenia spółdzielni lub klastra energetycznego. Planowane jest też odwiedzenie wszystkich lokalnych instytucji – szkół, urzędów, samorządów oraz prywatnych przedsiębiorców i firm działających w strefach ekonomicznych. Chcemy poznać ich rzeczywiste zapotrzebowanie na energię, ale też dowiedzieć się, ile energii mogą sami wyprodukować. Kluczowe będzie ustalenie, czy uda nam się wykorzystać tę energię w ramach autokonsumpcji, co jest naszym głównym celem. Ostatecznie dążymy do tego, by cały klaster funkcjonował w sposób neutralny energetycznie, co oznacza pełną równowagę między produkcją a zużyciem energii.
– A czy to opłaci się zwykłemu Kowalskiemu?
– To, co możemy zaproponować w ramach klastra, jeśli chodzi o energię elektryczną, ciepło czy chłodzenie, to stabilna i korzystna cena na najbliższe trzy, cztery, a nawet pięć lat. Najważniejsze jest to, że w ramach spółdzielni lub klastra energetycznego ta energia będzie zawsze tańsza niż energia pochodząca ze źródeł kopalnianych, a wszystko to dzięki zastosowaniu modelu energetyki rozproszonej.
- Skąd ta pewność?
- Dziś mamy znacznie lepsze narzędzia do określania zapotrzebowania na energię niż wtedy, gdy powstawały pierwsze klastry. Wówczas nie mieliśmy praktycznie żadnych precyzyjnych odczytów zużycia. Obecnie spółdzielnie energetyczne i klastry są zobowiązane do instalacji liczników dwustronnych, które umożliwiają odczyt danych online, w czasie rzeczywistym – nie dopiero po upływie doby, jak to miało miejsce do tej pory. Dzięki tym licznikom możemy dokładnie wiedzieć, ile energii i w jakich godzinach zużywa odbiorca końcowy – czy to indywidualny mieszkaniec, czy szpital, szkoła czy żłobek. Widząc, czy dana instytucja pracuje na pełnych obrotach, czy np. ma przerwę wakacyjną lub weekend, możemy precyzyjnie dopasować dostawy energii. Dzięki temu wiemy również, gdzie i kiedy potrzeba więcej energii, a gdzie mniej, i – co bardzo ważne – kiedy energię należy magazynować. Jeszcze kilka lat temu głównym tematem były same urządzenia do produkcji zielonej energii, takie jak panele fotowoltaiczne czy elektrownie wiatrowe. Dziś jednak dyskusja koncentruje się przede wszystkim na magazynach energii i ładowarkach. Dlaczego? Bo nadwyżki zielonej energii, którą produkujemy, musimy magazynować, by móc ją wykorzystać w momentach, gdy nie świeci słońce lub nie wieje wiatr. Aby to było możliwe, potrzebny jest klient końcowy, którego możemy "czytać" na bieżąco – czyli mieć stały dostęp do informacji, ile energii zużywa w danym momencie. Jeśli w danym czasie nie korzysta z energii, jest ona magazynowana. Kiedy zaś zapotrzebowanie rośnie, dostarczamy ją w odpowiedniej ilości i, co kluczowe, po rzeczywistych kosztach produkcji, bez tych wszystkich dodatkowych składników, które obecnie podnoszą ceny. Dzięki uczestnictwu w klastrze lub spółdzielni energetycznej można uniknąć wielu kosztów pośrednich i skorzystać z energii tańszej i bardziej stabilnej.
- Kto może należeć do takiej spółdzielni?
Napisz komentarz
Komentarze